Λαµβάνοντας υπόψη πως πλησιάζει το τέλος της προγραµµατικής περιόδου, οι αγρότες ρωτούν εάν είναι ακόµη προς το συµφέρον τους να αγοράσουν ή να πουλήσουν δικαιώµατα. Για να απαντηθεί αυτό, θα πρέπει ο καθένας να λάβει ουσιαστικά υπόψη τρία χρόνια: 2021, 2022 και 2023. Ο ενδιαφερόµενος πρέπει να επικεντρωθεί στα πρώτα δύο έτη αξιολογώντας την τιµή των επιδοτήσεων. Και, τον τρίτο χρόνο, δηλαδή το 2023, πρέπει να τον λάβει υπόψη καθώς υπάρχει περίπτωση ο ίδιος ή η γη του να µην είναι επιλέξιµη, µε βάση τις εθνικές αποφάσεις για τη νέα ΚΑΠ. Το 2021 και το 2022 θα είναι δύο χρόνια κατά τα οποία ο αγρότης θα λάβει στήριξη µε τους ισχύοντες κανόνες της ΚΑΠ 2014-2020. Με άλλα λόγια, από την άποψη των άµεσων ενισχύσεων, το 2021 και το 2022 είναι πανοµοιότυπα µε το 2020.
Από την 1η Ιανουαρίου 2023, η Ελλάδα θα µπορεί να υιοθετήσει ένα καθεστώς χωρίς ή µε δικαιώµατα. Σε οποιοδήποτε σενάριο, εάν ο αγρότης έχει «γυµνή» γη από δικαιώµατα, είναι βολικό λοιπόν να αγοράσει;
Η αγορά δικαιωµάτων λοιπόν θα είναι συµφέρουσα έως τις 15 Μαΐου 2021, εάν η τιµή τους δεν υπερβαίνει την αξία της στήριξης για δύο έτη (βασική συν πρασίνισµα).
Για παράδειγµα, αν ένας αγρότης θέλει να αγοράσει 10 δικαιώµατα συνολικής αξίας 400 ευρώ για να καλύψει 100 στρέµµατα γης. Θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι κατά τη µεταβίβαση χωρίς γη θα χαθεί το 25% της αξίας τους. ∆ηλαδή, θα αγοράσει ουσιαστικά δικαιώµατα αξίας 300 ευρώ (µοναδιαία αξία 30 ευρώ). Τα δύο έτη ενίσχυσης που θα τα αξιοποιήσει είναι το 2021 και το 2022, µε συνολική αξία 600 ευρώ. Ως εκ τούτου, για κάποια τιµή κάτω των 600 ευρώ, θεωρητικά συµφέρει τον αγρότη να αγοράσει αυτά τα δικαιώµατα έως τις 15 Μαΐου 2021. Εδώ βέβαια θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και µία ενδεχόµενη εσωτερική σύγκλιση των ενισχύσεων για τα έτη 2021 και 2022, απόφαση την οποία θα είναι σε θέση να λάβει η χώρα µας από το νέο έτος. Ακόµα και αν η Ελλάδα λοιπόν επέλεγε ένα καθεστώς χωρίς δικαιώµατα από το 2023, η αγορά τους εξακολουθεί να είναι βολική για την Ενιαία Ενίσχυση του 2021.
Σηµειώνεται εδώ πως γίνεται εµφανές από τα στατιστικά στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, πως όσο πλησιάζει το τέλος της προγραµµατικής περιόδου, τόσο µειώνονται και οι µεταβιβάσεις, µε εξαίρεση την περίοδο µεταξύ των ΟΣ∆Ε 2016 και 2017. Εν µέρει αυτό µπορεί να οφείλεται και στο γεγονός ότι οι «αγοραστές» δεν έχουν πολλά περιθώρια απόσβεσης της επένδυσής τους.
Συγκεκριµένα, συνολικά έγιναν 30.131 αιτήσεις µεταβίβασης δικαιωµάτων 2020, σύµφωνα µε στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το 2019 ο αριθµός αυτός ήταν 34.484, το 2018 οι µεταβιβάσεις ανήλθαν στις 42.155, το 2017, έγιναν συνολικά 64.370 και για το 2016 ο συνολικός αριθµός των αιτήσεων µεταβίβασης δικαιωµάτων ανήλθε στις 40.476. Να σηµειωθεί εδώ πως το 2017, αυξήθηκε η παρακράτηση στην αξία των δικαιωµάτων από το 20% στο 25%, ποσοστό που ισχύει έως σήµερα.
∆ικαιώµατα της ΚΑΠ από το 2023
Οι προτάσεις και οι διαπραγµατεύσεις, που βρίσκονται σε εξέλιξη στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προβλέπουν τρεις επιλογές, κατά την κρίση του κράτους µέλους:
-Ενιαία ετήσια ενίσχυση ανά επιλέξιµο εκτάριο, χωρίς δικαιώµατα Σε αυτή την περίπτωση, οι τρέχουσες αξίες θα λήξουν στις 31 ∆εκεµβρίου 2022 και θα καταργηθούν.
-Ετήσια ενίσχυση ανά επιλέξιµο εκτάριο που διαφοροποιείται ανά περιοχή, αλλά οµοιόµορφη για τους αγρότες στην ίδια περιοχή, χωρίς δικαιώµατα. Σε αυτήν την περίπτωση, οι τρέχουσες αξίες θα λήξουν στις 31 ∆εκεµβρίου 2022 και θα καταργηθούν ·
-Ετήσια πληρωµή βάσει δικαιωµάτων.
Η επιλογή της Ελλάδας θα είναι γνωστή περίπου την άνοιξη του 2022.
Έτος αναφοράς το 2022 για την πρώτη κατανοµή της νέας περιόδου
Με τα µέχρι στιγµής δεδοµένα, τα νέα δικαιώµατα θα υπολογιστούν (µέσα στο καλοκαίρι του 2023), µε βάση την επιλέξιµη έκταση που θα δηλώσει ο παραγωγός στο ΟΣ∆Ε του 2022. Θα εκδοθούν πρώτα προσωρινά δικαιώµατα, θα ακολουθήσουν ενστάσεις – διορθώσεις και θα προκύψουν, τελικά, τα οριστικά δικαιώµατα . Από κει και πέρα επί πλέον δικαιώµατα θα µπορούν να αποκτηθούν µόνο µε µεταβίβαση ή κατανοµή µέσω του εθνικού αποθέµατος. Τα παραπάνω θα ισχύσουν µόνο εφόσον η χώρα µας επιλέξει να συνεχίσει το καθεστώς ενισχύσεων, ανεξαρτήτου εσωτερικής σύγκλισης, µε βάση τους τίτλους δικαιωµάτων.
Για ένα χρόνο μόνο δυνατή η αποθήκευση δικαιωμάτων
Μερικοί αγρότες βρίσκονται σε μία κατάσταση που η επιλέξιμη έκταση είναι μικρότερη από αυτή των δικαιωμάτων, λόγω λήξης μίσθωσης ή για άλλους λόγους. Επομένως, ο αριθμός των δικαιωμάτων υπερβαίνει τον αριθμό των επιλέξιμων εκταρίων. Σε αυτή την περίπτωση, ο αγρότης έχει δύο δυνατότητες: Να τα πουλήσει ή να τα κρατήσει στο «χαρτοφυλάκιό» του. Τα αχρησιμοποίητα δικαιώματα παραμένουν στο «χαρτοφυλάκιο» για ένα έτος μη χρήσης. Από το δεύτερο έτος μη χρήσης, οι τίτλοι χάνονται. Στην πραγματικότητα, ο Καν (ΕΕ) 1307/2013 (άρθρο 31, παρ. 1, εδάφιο Β) προβλέπει ότι τα δικαιώματα που δεν ενεργοποιούνται από τους αγρότες, για περίοδο δύο διαδοχικών ετών, ρέουν στο εθνικό απόθεμα. Στη μεταβίβαση δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης χωρίς γη εφαρμόζεται παρακράτηση ύψους 25% επί της μοναδιαίας αξίας των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης υπέρ του Εθνικού Αποθέματος.
Η ως άνω παρακράτηση δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις μεταβίβασης δικαιωμάτων χωρίς γη, σε περίπτωση που οι συμβαλλόμενοι είναι συγγενείς α’ βαθμού εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας ή σύζυγοι και στη μεταβίβαση δικαιωμάτων λόγω κληρονομιάς.
Πηγή Agronews
